Wzgórze Zamkowe


Najstarsze ślady osadnictwa sięgają czasów rzymskich i pochodzą z V w. p. n.e. Pod koniec XIII wieku gród stał się stolicą samodzielnego Księstwa Cieszyńskiego, istniejącego w latach 1290–1918. Zamkiem i Księstwem rządzili najpierw Piastowie (do 1653 roku), po nich rządy objeli Habsburgowie. W wyniku wojny trzydziestoletniej, a także wygaśnięcia linii Piastów cieszyńskich, rezydencja książęca zaczęła podupadać. Dla Habsburgów cieszyński zamek przestał być strategicznym obiektem. Dopiero w XIX wieku odkryli gospodarczy potencjał Księstwa i wówczas zaczęła się przebudowa Wzgórza. Po I wojnie światowej w dawnym zamku rezydowała Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, następnie Zarząd Lasów Państwowych, w 1947 wprowadziła się Państwowa Szkoła Muzyczna, a od 2005 cześć dawnego zamku stała się także siedzibą regionalnego centrum przedsiębiorczości i designu.


Najstarsze ślady osadnictwa sięgają czasów rzymskich i pochodzą z V w. p. n.e. Kolejne wieki sprawiły, że cieszyński gród zyskiwał na znaczeniu. W XII wieku został podniesiony do rangi kasztelanii, a wiek później stał się stolicą samodzielnego Księstwa Cieszyńskiego, odgrywając ważną rolę jako  ośrodek administracji państwowej. W XIV wieku zamek zyskał nową gotycką postać, kamiennego obiektu obronnego.

Dzielił się na dwie części: Zamek Górny i Zamek Dolny. Zamek Górny był otoczony murem obronnym z basztami, a w jego obrębie mieściły się książęce komnaty mieszkalne i reprezentacyjne. Tutaj zlokalizowane były także kaplica zamkowa oraz zachowana do dzisiaj wieża obronna, zwana Piastowską. W Zamku Dolnym znajdowały się pomieszczenia gospodarcze, mieszkania służby dworskiej, zbrojownia, stajnie a także lochy dla więźniów.

Niestety kolejne wieki nie były łaskawe dla tego miejsca. Wojna trzydziestoletnia (1618-1648) oraz wygaśnięcie linii Piastów cieszyńskich (1653 rok) przypieczętowały upadek książęcej rezydencji. Zamek stał się własnością Habsburgów, dla których nie był strategicznym obiektem. Dopiero w XIX wieku  (1840 rok) Wzgórze przebudowano w stylu klasycystycznym według projektu wiedeńskiego architekta Józefa Kornhäusela. Na fragmentach Dolnego Zamku powstał letni Pałacyk Myśliwski, w którym mieściły się pokoje gościnne arcyksięcia cieszyńskiego i kancelaria Komory Cieszyńskiej. W pozostałej części Wzgórza zaaranżowano angielski park krajobrazowy, w którym zachowano Wieżę Piastowską i rotundę pw. św. Mikołaja i św. Wacława. Przed I wojną światową na pozostałościach po Wieży Ostatecznej Obrony wybudowano "sztuczne ruiny", które w XX wieku usunięto i przywrócono ich pierwotny kształt.  

Do końca 1918 roku w zamku rezydowała Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, a następnie Zarząd Lasów Państwowych. Od 1947 część pomieszczeń dawnego Pałacyku Myśliwskiego wykorzystuje Państwowa Szkoła Muzyczna. W drugiej części oraz zrekonstruowanej Oranżerii Pałacowej, od 2005, działa regionalne centrum designu – czyli Zamek Cieszyn (dawniej Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości).

 

Warto zobaczyć:

Rotunda św. Mikołaja i św. Wacława

Jest najstarszym obiektem murowanym na Śląsku i jednym z nielicznych przykładów architektury romańskiej w Polsce. Zyskał także miano najcenniejszego zabytku Ziemi Cieszyńskiej. Jej podobizna znalazła się także na banknocie dwudziestozłotowym.


Zbudowana w XII wieku, pełniła najpierw funkcję kościoła grodowego a później kaplicy grodowej (z czasem zamkowej). Tradycyjnie uznaje się, że pierwsza pisemna wzmianka o rotundzie pochodzi z 1223 roku, w której to jest ona określana jako ecclessia Sancti Nicolai, zobowiązana do płacenia dziesięcin na rzecz klasztoru norbertanek w Rybniku. Najnowsze badania historyczne dowodzą jednak, że na terenie Cieszyna znajdowały się dwa kościoły, a ten wzmiankowany w dokumencie z 1223 roku prawdopodobnie nie jest tożsamy z rotundą w grodzie kasztelańskim. W późniejszych dokumentach rotunda, jako kaplica zamkowa występuje pod patronatem wyłącznie św. Wacława. Również zachowane urbarze zamkowe z XVIII wieku potwierdzają jego patronat.

Rotunda jako jedyna murowana budowla grodu spełniała nie tylko funkcje sakralne, ale również obronne na wypadek wojny. W okresie kasztelanii pełniła funkcję ośrodka administracji kościelnej. Przy rotundzie znajdował się przypuszczalnie najstarszy cmentarz Cieszyna, gdzie chowano naczelników kasztelanii, członków ich rodzin oraz rycerzy. W XIV wieku została przebudowana, a w następnym stuleciu ucierpiała w pożarze. Cztery wieki później cały kompleks zamkowy "dostosowano" do stylu klasycystycznego. W latach 1947-1955 Rotundzie przywrócono jej dawny, romański charakter.

Niewyjaśniona do dziś pozostaje kwestia patronów rotundy, gdyż konflikt o Śląsk Cieszyński w latach 1919 - 1920 przyczynił się do stopniowego usuwania św. Wacława jako elementu czeskiego nie zważając na fakt, że św. Wacław jest nie tylko patronem Czech, ale również w 1436 roku został ustanowiony przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego jednym z czterech głównych patronów Królestwa Polskiego .


 
Wieża Piastowska 
 

To jeden z najstarszych zabytków Śląska Cieszyńskiego, pozostałość średniowiecznego, gotyckiego zamku Piastów. Kamienna wieża była miejscem ostatniego schronu, w razie zdobycia zamku.


Została wybudowana w pierwszej połowie XIV wieku. Jako jedna z czterech wież była istotnym elementem systemu obronnego. Wieża jest ozdobiona narożnymi tarczami herbowymi z orłem piastowskim, które są dziełem warsztatu praskiego Piotra Parléřa. Pod koniec XV wieku została nadbudowana o kolejną kondygnację z hurdycjami i blankowaniem wykonanymi z cegły i drewna, a całość została nakryta wysokim dachem namiotowym. Wieża pełniła funkcje strażnicze, więzienne i mieszkalne. Liczy prawie 29 metrów, po pokonaniu 120 schodów wchodzi się na taras widokowy, z którego można podziwiać panoramę Cieszyna, Czeskiego Cieszyna, a także górskie szczyty Beskidu Śląskiego. W latach 1976-1989 wieża została poddana pracom konserwatorskim. Odrestaurowano krenelaż, odtworzono narożne herby i wybudowano taras widokowy. Dzisiaj jest jednym z obowiązkowych punktów na trasie zwiedzania Cieszyna.


Design na Wzgórzu Zamkowym

Odkąd Zamek Cieszyn stał się ośrodkiem designu, w jego najbliższym otoczeniu można zobaczyć i przetestować  meble miejskie i inne obiekty autorstwa polskich i zagranicznych projektantów. Można też pospacerwować wyjatkową Uliczką Cieszyńskich Kobiet oraz zobaczyć zieleń zaprojektowaną przez Irenę Bajerską. 


Miejski projekt rozweselający (różowy jelonek) / Hanna Kokczyńska i Luiza Marklowska  
Koronkowe ogrodzenie / Joep Verhoeven 
Ławka Siksa / Maciej Jurkowski 
Ławki Kabaretki / Maciej Jurkowski
Szwajcarskie Ławki / Alfredo Häberli

Ogrodzenie Sweet Dreams Security / Matthias Aron Megyeri
Hamak Into the flowers / Michał Ruciński, Silvia Ciacci, Yellow Office
Fotel Queen of Love /  Graziano Moro i Renato Pigatti
Wiklinowy rower / Stowarzyszenie Serfenta
Ogród / Irena Bajerska 
Uliczka Cieszyńskich Kobiet / Sabina Knapczyk i Ola Satława

 

Wirtualne zwiedzanie: 


Rotunda św. Mikołaja i św. Wacława w 3d:
zobacz

Cieszyn z lotu ptaka! - wejdź






Punkt Informacji Turystycznej
Zamku Cieszyn
ul. Zamkowa 3c

kwiecień-wrzesień: 
poniedziałek-niedziela
godz. 10.00-17.00 

styczeń-marzec, październik-grudzień
wtorek-niedziela (w poniedziałki nieczynny)
godz. 10.00-17.00 

tel. +48 33 8510821 wew. 14 
mrussek@zamekcieszyn.pl
jmalorny@zamekcieszyn.pl


Wieża Piastowska
,
Rotunda św. Mikołaja i św. Wacława 

czynne codziennie (godziny uzależnione od miesiąca)

styczeń, luty, listopad, grudzień:
godz. 10.00-16.00
marzec, kwiecień, październik:
godz. 10.00-17.00
maj, wrzesień:
godz. 10.00-18.00
czerwiec, lipiec, sierpień:
godz. 10.00-19.00 

Ceny biletów:
12 zł - normalny 
  8 zł - ulgowy (uczniowie, studenci do 26 roku życia, renciści, emeryci, osoby z niepełnosprawnościami)
35 zł - rodzinny (2 osoby dorosłe plus 2 i więcej dzieci w wieku 7-16 lat)
  8 zł (dorośli), 4 zł (dzieci) - dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny
  8 zł - dla posiadaczy Ogólnopolskiej Karty Seniora