"Polska in Between" to wystawa prezentująca owoce współpracy polskich i tureckich artystów w ramach 2nd Istanbul Design Biennial. Jej partnerem jest Zamek Cieszyn.
Głównym wydarzeniem prezentującym polski design w Turcji oraz ukazującym efekty współpracy polskich i tureckich projektantów jest wystawa zorganizowana w ramach drugiej edycji Istanbul Design Biennial – "POLSKA IN BETWEEN".
To szeroka prezentacja współczesnego polskiego projektowania obejmującą produkt, grafikę, usługi (design thinking), przestrzeń publiczną, food design, design dla dzieci i działania konceptualne. Partnerem wydarzenia jest Zamek Cieszyn, który prowadził projekty: "Craft: Old for New" oraz "Tool: exceed the limits" (zobacz)
Craft: Old for New
Współcześni projektanci z wielkim szacunkiem traktują unikalne umiejętności mistrzów rzemiosł: ich kunszt, sprawność manualną, doskonałą znajomość materiału. Podejmowanie współpracy pomiędzy designem i rzemiosłem jest nie tylko jednym ze sposobów zachowania tradycji, ale też nadawania jej nowych kierunków rozwoju. Turcja i Polska słyną z bogatych tradycji rzemieślniczych. Stąd zrodziła się idea, aby na styku tych dwóch kultur doprowadzić do unikalnej fuzji kreatywności nowego pokolenia projektantów oraz wiedzy i umiejętności lokalnych rzemieślników.
Polscy projektanci (Paweł Jasiewicz, Agnieszka Bar, Beza Projekt) spotkali się z tureckimi rzemieślnikami, a tureccy (Sule Koc, Erdem Akan, Tamer Nakisci) z polskimi by uczyć się od mistrzów, a także by spojrzeć z zupełnie innej perspektywy na bogactwo tradycji obu krajów i pokazać siłę designu czerpiącego z tych tradycji. Podczas warsztatów uczestnicy mieli szansę bliższego poznania wybranych technik rzemieślniczych, wykorzystujących tak popularne w obu krajach materiały jak: drewno, szkło i wełna.
Agnieszka Bar / Mehmet Komurcu z Cam Ocağı, (Glass Furnace) w Stambule Agnieszka Bar, specjalizująca się w projektowaniu szkła, trafiła do Cam Ocaği (Glass Furnace), ośrodka szklarskiego w rejonie Beykoz. Pod okiem mistrza Mehmeta Komurcu, który szkłem zajmuje się od prawie 20 lat, poznawała tajniki techniki Ceşm-i bulbul, która do Turcji trafiła z Wenecji w XVIII wieku. Projektantce zależało na zachowaniu charakterystycznych dla Ceşm-i bulbul cech, czyli: przenikania dwóch barw i wirującego ruchu. Poszukując nowych efektów optycznych, postanowiła zmodyfikować tradycyjny proces realizacji szklanych obiektów. Udało jej się stworzyć m.in. trójwymiarowy efekt Ceşm-i bulbul. Po serii eksperymentów z materiałem i techniką, zaproponowała naczynia codziennego użytku do serwowania nabiału – serów, jogurtów i tradycyjnego ayranu. Biały kolor nabiału staje się element gry optycznej, a komponując się z biało-niebieskimi liniami w szkle, powoduje "zanikanie" i "pojawianie się" jasnej partii grafiki. Druga koncepcja Agnieszki Bar to kolekcja naczyń na wodę / wazonów. Wkładane jeden w drugi tworzą duety, dające złudzenie zanikania grafiki lub dopełniania się jej, aż do ukazania się pełnego wzoru Ceşm-i bulbul.
Erdem Akan / Huta Szkła Kryształowego "Julia" w Piechowicach Erdem Akan, projektant i wykładowca, uczestniczył w wizycie studyjnej w Hucie Szkła Kryształowego "Julia" w Piechowicach, której produkty są obecne na rynku od niemal 200 lat. Tam pracował z mistrzami nad koncepcją wykorzystania tradycyjnych kryształowych dekoracji na szkle w inny, nie stosowany do tej pory sposób. Dekoracje powstają przeważnie na etapie wydmuchiwania szklanych obiektów lub później przy użyciu noży diamentowych są wycinane na zewnętrznej stronie szklanych obiektów. Erdem Akan postanowił zmienić tę kolejność i odwrócić procesy. W drodze eksperymentów, stworzył trzy koncepcje, które są poszukiwaniem rozwiązania dla wyzwania, jakim jest umieszczenie wzorów wewnątrz kryształowych obiektów.
Beza Projekt / DOBAG w Ayvaciku Projektantki Zofia Strumiłło-Sukiennik i Anna Łoskiewicz-Zakrzewska z warszawskiego studia Beza Projekt gościły w spółdzielni DOBAG w miejscowości Ayvacik. DOBAG to projekt, nadzorowany od 1982 roku przez Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Marmara w Stambule, którego celem jest wykorzystanie tradycyjnych technik barwienia i zarazem stworzenie miejsc pracy dla lokalnych społeczności. Beza Projekt zaproponowała koncepcję opartą na wykorzystaniu tradycyjnej techniki plecenia dywanów oraz naturalnego barwienia wełny. W swoim projekcie chcą skorzystać z przypadkowości procesu barwienia do stworzenia niepowtarzalnych wzorów. Dodatkowo zaplanowały wprowadzenie nowego, naturalnego barwnika, który byłby dedykowany projektowi. Druga z koncepcji zakłada dokonanie rebrandingu marki, tak aby poprawić sprzedaż produktów oferowanych przez spółdzielnię. Projektantki zaproponowały przeprowadzenie procesu obejmującego m.in.: opracowanie spójnej strategii komunikacji marki oraz koncepcji promocji i projekt gadżetu promującego oraz wyjaśniającego kulturowe, społeczne i rzemieślnicze działanie spółdzielni.
Tamer Nakışcı / Skoczowska Fabryka Kapeluszy POLKAP S.A. Projektant Tamer Nakışcı, w 2009 uznany przez Unię Europejską za jeden ze "100 najbardziej kreatywnych talentow w Europie", spotkał się z kapelusznikami ze Skoczowskiej Fabryki Kapeluszy POLKAP S.A., która działa od 1924 roku i jest jedynym w Polsce zakładem, produkującym kapelusze od podstaw, czyli z wełny i włosa króliczego, z zachowaniem tradycyjnych technik ręcznych. Przyglądając się procesowi produkcji kapeluszy, projektant postanowił wykorzystać go do stworzenia trójwymiarowych obiektów z wełny. W trakcie testów użył najróżniejszych, przedmiotów codziennego użytku, dzięki czemu udało mu się uformować z filcu rozmaite kształty, a także zróżnicować fakturę materiału. W efekcie tych eksperymentów zrodził się pomysł stworzenia wełnianych, akcesoriów biurkowych tj. pudełka, tace, lampy, wykorzystujących specyfikę wełny – jej miękkość w dotyku, a zarazem sztywność, pozwalającą zachować określoną formę.
Paweł Jasiewicz / Mehmet Emin Yıldız i Ibrahim Yıldız z Hamle Kundekari w Konyi Paweł Jasiewicz, projektant mebli, prowadzący eksperymentalną pracownię drewna na Wydziale Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie odwiedził Hamle Kundekari w Konyi. Działający od 1967 roku rodzinny warsztat, prowadzony obecnie przez braci Mehmeta Emina i Ibrahima Yıldız, wykonuje tradycyjny drewniany ornament w technice kundekari (drewniany ażur złożony z małych, precyzyjnie naciętych i spasowanych elementów). Technika ta jest stosowana przy tworzeniu ornamentowanych drzwi, mównic i innych występujących w meczetach drewnianych elementów. W warsztacie braci Yıldız używa się tradycyjnych narzędzi, ale sięga się także po nowocześniejsze technologie typu obróbka numeryczna. Paweł Jasiewicz postanowił znane głównie z meczetów kundekari przenieść do prywatnej przestrzeni mieszkalnej, projektując kolekcję luster. Do jej stworzenia planuje wykorzystać metodę używaną do wykonania drzwi do meczetu, a wybrane komory chce uzupełnić lustrzanymi płaszczyznami. Zauważył, że turecki ornament powstaje z powielania jednego lub kilku geometrycznych elementów, a wzoru dla swojego projektu poszukiwał, fotografując fragmenty architektury miasta Konya.
Şule Koc / Szymon Sławiec Şule Koc, projektantka przemysłowa, skupiająca się na projektowaniu produktu współpracowała z Szymonem Sławcem, stolarzem, który od 2010 roku prowadzi własną firmę. Jego stolarskie doświadczenie jest o wiele dłuższe i opiera się na poszukiwaniach materiałowych, w których oprócz twardego drewna stosuje także m.in. drewno warstwowe i fornir. Ten ostatni stał się przedmiotem zainteresowania projektantki, testującej razem ze stolarzem możliwości jego zastosowania. Istotną częścią eksperymentowania z materiałem było wymyślenie kształtu drewnianych elementów, wykorzystywanych do fornirowania. W czasie wizyty projektantka zauważyła, że Polacy starają się wykorzystywać pogodne dni i łapać słońce w najróżniejszych miejscach, a jednocześnie przestrzeń publiczna nie jest do tego dostosowana. Powstała koncepcja obiektu inspirowanego zegarem słonecznym, o metalowej konstrukcji z fornirowanym siedziskiem, który może być wykorzystywany do opalania i odpoczynku, a w razie potrzeby łatwo przenoszony, czy demontowany. Druga z koncepcji przewiduje stworzenie trójnożnego stolika kawowego, łączącego metal i drewno, którego inspiracją była kultura ulicy.
Projekt Turcja
W roku 2014 obchodzimy 600-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Turcją. Rocznica ta stanowi punkt wyjścia nie tylko dla przypomnienia historycznych kontaktów obu krajów, lecz także okazję dla Turków i Polaków by poznać siebie nawzajem, poznać swoje kultury, a także nowoczesne oblicze swoich krajów. Polska prezentuje w Turcji ponad 100 projektów w ramach programu kulturalnego przygotowanego przez Culture.pl, flagową markę Instytutu Adama Mickiewicza, wraz z polskimi i tureckimi partnerami.
600 lat to doskonała okazja do odkrycia wielu wspólnych elementów kultur Turcji i Polski, poznania się na nowo oraz rewizji tego, co wiemy o sobie nawzajem. Polscy i tureccy artyści, a wśród nich projektanci, wcielili się w rolę ambasadorów kultury swoich krajów, prezentując nawzajem sztukę bliskich sobie państw, których poziom artystyczny jest na najwyższym światowym poziomie.
