Gramy w zielone. Odpowiedzialne projektowanie
Jak projektować w świecie przesytu i nadmiaru, w którym wyczerpują się naturalne surowce? Odpowiedzialnie! 

Warto zobaczyć, jak z tym wyzwaniem radzą sobie projektanci. Wystawa pokazuje mądrze zaprojektowane produkty, przestrzeń publiczną, transport, miejsca pracy i wiele innych dziedzin życia. Przesłanie jest jedno: ekologiczne projektowanie po prostu się opłaca. Wiedzą to światowe koncerny i lokalne firmy. Również każdy z nas, zainspirowany wystawą, może zrobić coś dobrego dla środowiska.

Warto poznać wstępny projekt rewitalizacji cieszyńskiego Parku Kasztanowego, który powstaje w pracowni k w oparciu o pomysły mieszkańców. Chcemy, żeby tak jak kiedyś, w tym wyjątkowym miejscu spędzały czas całe rodziny.


Gramy w zielone. Odpowiedzialne projektowanie
Oranżeria Zamku Cieszyn
wernisaż: 10 sierpnia godz. 17.00
wystawa: 10 sierpnia - 23 września, godz. 10.00 - 17.00


Prezentowane na wystawie projekty:

Dom dla owadów - Bee House, projekt: James Ennis
Projekt pozwala w naturalny sposób przyciągać i chronić pożyteczne owady, w szczególności zagrożone wyginięciem pszczoły, które zapylają większość roślin uprawnych. Stwarza idealne warunki do składania larw przez pszczoły samotnice, które w naturze zakładają osobne gniazda. Pierwszych 500 owadzich domków powstało w Irlandii, wyprodukowali je ręcznie ludzie powracający na rynek pracy. Projekt zdobył EESC Design ZeroNine Award. Info: www.positiveflow.net

pracownia k.
Łączą dwie pasje: architekturę krajobrazu i pracę z dziećmi. Prowadzą dla nich warsztaty na temat architektury, projektują przestrzenie edukacyjne, przyszkolne ogrody i integracyjne oraz naturalne place zabaw. Wykorzystują w nich rośliny, wodę, ukształtowanie terenu. Stworzyli place zabaw m.in. w Michałowicach czy Krakowie. Pracownię k. tworzą Anna Komorowska i Michał Rokita. W Cieszynie poprowadzili warsztaty w Parku Kasztanowym i na podstawie pomysłów samych mieszkańców, stworzyli wstępny projekt rewitalizacji tego miejsca. Info: www.pracowniak.pl

Lofty mieszkalne w Gliwicach, projekt architektoniczny: medusa group - Przemo Łukasik, Łukasz Zagała
Przykład "architektonicznego recyklingu". Architekci postanowili zachować jak najwięcej zabytkowych elementów XIX-wiecznego spichlerza, m.in. wyłożoną granitem klatkę schodową, drewniane stropy, słupy i podłogi. Starannie oczyszczono ceglaną elewacją, a ubytki uzupełniano oryginalnymi odpowiednikami pochodzącymi z rozbiórek. Podobnie było z drewnianymi elementami. Jedynym odstępstwem od pierwotnej bryły budynku są dwie zewnętrzne klatki schodowe dobudowane od frontu, a zrobione ze specjalnej odmiany stali, która rdzewieje, bo taka lepiej pasuje do całej koncepcji. Powstało 30 loftów na czterech kondygnacjach oraz część handlowo-biurowa na parterze. Współpraca autorska: Rafał Dziedzic, Kuba Pudo, Tomasz Majewski, Dominik Jaksik, Dawid Beil, Krzysztof Drozda, Justyna Siwińska, Agnieszka Szewera, Jakub Magoń. Info: www.medusagroup.pl

Miejski odkurzacz centralny, technologia: Envac
To pomysł podobny do odkurzacza centralnego w domu. Tyle tylko, że odkurzacz do śmieci oplata całe miasto. Technologię "odkurzania" odpadów firma wprowadziła już w latach 60. Teraz rozszerzył się jej zasięg i możliwości. Stacjonarna wersja pozwala na zarządzanie odpadami w systemie zamkniętym - śmieci trafiają do sortowni lub od razu na wysypisko. Mobilna wersja to zbieranie resztek w podziemnych silosach, a później wywożenie ich samochodami. Taką technologię wykorzystują już niektóre miasta w Holandii i Szwecji. Info:www.envac.net

Raport "Czy nasze biura są ekologiczne?", przygotowany przez przez blog OfficeWarriors.pl
Raport pokazuje dobre praktyki polskich firm, dla których ekologia przestała być tylko koniecznością i modą, bo zaczęła się opłacać. Nie oznacza to jedynie używania papieru z recyklingu, czy rewolucji w obiegu dokumentów przez zastąpienie papierowych elektronicznymi. To także inne dobre nawyki, jak: racjonalne wykorzystywanie dziennego światła, korzystanie z wielofunkcyjnych urządzeń i wyłączanie ich z trybu stand-by, które powinny być czymś naturalnym dla wszystkich pracowników. Nawet wybór odpowiedniej czcionki w edytorze tekstowym pozwala zaoszczędzić aż 30% tuszu do drukarki. I z pewnością służy temu zasada 3U: Unikaj kupowania zbędnych rzeczy, Użyj powtórnie, Utylizuj.

Zszywacz do papieru, producent: Ecozone
Serwis Waste On Line podaje, że w ciągu roku w Wielkiej Brytanii na same zszywki zużywa się ok. 72 ton metalu. Ile z nich trafia potem na wysypiska? Ekologiczny zszywacz eliminuje konieczność używania metalowych zszywek, co ułatwia segregację odpadów. Umożliwia łączenie kartek poprzez ich nacięcie i zwinięcie kawałka strony w tym samym momencie. Na razie technologia ta umożliwia "zszycie" trzech arkuszy. Info: www.ecozone.com

Słuchawki Noisezero i+ Eco, projekt: Michael Young, producent: EOps
Słuchawki wyróżnia oryginalna forma oraz użyte do ich produkcji materiały. Rogowy kształt sprawia, że lepiej dopasowują się do ucha, co wpływa na jakość odbieranego dźwięku. Są przyjazne dla środowiska, bo ulegają biodegradacji. Ich obudowa została wykonana z tworzyw sztucznych impregnowanych mąką kukurydzianą. Podczas pracy nad projektem okazało się, że dzięki zastosowaniu biomateriału, udało się uzyskać rodzaj komory akustycznej. To powoduje, że dźwięki średniej częstotliwości brzmią bardzo naturalnie. Słuchawki są przeznaczone do iPadów, iPodów i iPhone'ów. Info: www.michael-young.com i www.eopstech.com

Urządzenie do magazynowania energii Yill, projekt: Werner Aisslinger, producent: Younicos
Wiele nowoczesnych technologii komunikacyjnych może już pracować bez kabli i przewodów. Stałe okablowanie nie jest także potrzebne do używania internetu i telefonów. Yill to bezprzewodowe urządzenie do magazynowania energii. Może jej zgromadzić na trzy dni normalnego użytkowania sprzętów. Szybko się ładuje, jest przenośne, więc może być wykorzystywane w różnych miejscach. Wystarczy podłączyć go do stacji ładującej. Może pobierać energię ze źródeł odnawialnych, np. z paneli solarnych. Zdobył Red Dot Award: Best of the Best 2011. Info: www.aisslinger.dewww.younicos.com

Zbiornik na deszczówkę Pure RainDrop, projekt: Bas van der Veer, producent: Elho, dystrybutor: Flodesign
Prosta konstrukcja, która umożliwia gromadzenie wody deszczowej. Wykonany z tworzywa sztucznego pojemnik montuje się bezpośrednio na końcu rynny. Deszczówka zamiast "uciekać" bezpośrednio do gruntu lub kanalizacji, może być wykorzystana do podlewania ogrodu. Na dole jest zamontowany kranik, który ułatwia nalewanie wody ze zbiornika. Info: www.basvanderveer.nl, www.elho.com, www.flodesign.pl

Butelka Bobble, projekt: Karim Rashid, producent: Move Collective LLC, dystrybutor: Waterbobble
Butelka na wodę do wielokrotnego użytku. Wyprodukowana z plastiku o najwyższym standardzie bezpieczeństwa, bez użycia szkodliwych dla zdrowia związków. Jej atutem jest wymienny filtr węglowy, który pozwala z wody kranowej usuwać zanieczyszczenia organiczne oraz zapach i smak chloru, a pozostawiać korzystne dla zdrowia minerały. Każdy filtr zastępuje 300 zwykłych, jednorazowych butelek. Bobble otrzymała wiele wyróżnień, m.in. Red Dot Award 2011, Green Good Design Award 2010/2011. Info: www.karimrashid.comwww.waterbobble.pl

Sklep o.k.-Versand
Papier, szkło, metal, tektura, opony - materiały i przedmioty, które nie są już potrzebne, zyskują drugie życie i nowe funkcje. Bez względu na to, czy są wytwarzane ręcznie, czy produkowane masowo, powstają na lokalnych rynkach całego świata. Czy może być lepszy sposób wcielania idei fair trade (sprawiedliwy handel) niż popieranie miejscowych producentów? O wyborze sklepowego asortymentu decydują wyjątkowy kolor czy kształt przedmiotów, które fascynują bogactwem designu i kreatywności, ale również fakt, że są trudno dostępne na europejskim rynku. Zakupy można zrobić w Berlinie, Kolonii, a także za pośrednictwem Internetu. Info: www.okversand.com

Przetwory - Rezydencja Twórczego Recyklingu
Od sześciu lat w postindustrialnych przestrzeniach Warszawy spotykają się projektanci, by przetwarzać odpady w nową designerską i artystyczną jakość. Pretekstem są "Przetwory" - przedsięwzięcie zainicjowane przez Monikę Brzywczy, Anię Czarnotę i Martę Wójcicką w ramach Projektu "Praga Stowarzyszenia Artanimacje". W imprezie biorą udział grupy projektowe z całego świata, przyjeżdżają także studenci z europejskich uczelni by pracować wspólnie z polskimi studentami Wydziału Wzornictwa warszawskiej ASP. W 2010 roku tytuł Przetworu Roku uzyskał fotel z beczki, projekt Roberta Pludry i Jakuba Sobiepanka. Info: www.przetworydesign.com

Sklep Unpackaged
Sklep w Londynie, gdzie wszystkie produkty są dostępne luzem, wyjątek stanowią tylko te, które ze względów higienicznych wymagają jakiegoś rodzaju opakowania. Klienci przychodzą na zakupy nie tylko z własnymi siatkami, ale pojemnikami na wszystko to, co zamierzają kupić. Pomysł pozwala ograniczać ilości odpadów opakowaniowych wysyłanych na wysypisko, jak i energii potrzebnej do ich wytworzeniem i utylizacji. Sklep "bez opakowań" zachęca też do większej kontroli nad ilością kupowanych produktów oraz promuje sezonowe jedzenie.Info: beunpackaged.com

Pudełko na buty Puma
Stosowane przez firmę opakowania na buty są przyjazne środowisku. Ich projekt powstał m.in. po to, by redukować ilość dwutlenku węgla. Pozwala także ograniczyć o 60% zużycie wody i energii potrzebnej w procesie produkcyjnym oraz, ze względu na mniejszą wagę opakowań, koszty transportu. Do wytworzenia nowego opakowania potrzeba o 70% mniej papieru, powstaje też o 60% mniej odpadów w porównaniu do produkcji klasycznego kartonika. Torebka zrobiona z recyklingowanego plastiku jest w 100% ekologiczna. Info: www.fuseproject.com

Eko-Plakat
Plakat jest szczególną formą plastycznej wypowiedzi - wymaga syntezy przekazu. Nastały jednak czasy kiedy ta forma komunikatu wypierana jest z miejskich ulic przez billboardy reklamowe. Graficy - wykładowcy z Katedry Projektowania Graficznego Instytutu Sztuki w Cieszynie wraz ze swoimi studentami udowadniają od kilku lat, że plakat może "mówić" o sprawach istotnych. Razem ze Stowarzyszeniem Przyjaciół i Sympatyków Ekologii "Zielona Ziemia"organizują cykliczne wystawy o tematyce ekologicznej.

Książki o ekologii dla dzieci
Na co choruje klimat? Czym grozi cieknący kran? Którędy ucieka prąd? Jak nie popełniać ekologicznych grzechów? To tylko kilka pytań z długiej listy, z jakimi mierzą się książki dla dzieci. Ich autorzy i wydawcy udowadniają, że przygody kartki papieru czy pudła po telewizorze mogą być pretekstem do snucia fascynujących opowieści, a także uczenia dzieci bardziej świadomego ekologicznie funkcjonowania w świecie. Wydawnictwa: Muchomor, Dwie SiostryAlbus.

Płaszcz przeciwdeszczowy Spud Raincoat, projekt: Equilicua
W pełni biodegradowalny płaszcz przeciwdeszczowy, wykonany z polimeru uzyskanego ze skrobi ziemniaczanej i innych składników naturalnych. Do jego produkcji zużywa się mniej energii niż przy innego rodzaju plastikach. Zużyty płaszcz należy zakopać w ziemi i czekać na plon, ponieważ w kieszonce okrycia znajduje się niewielka paczka. Są w niej nasiona, których zadaniem jest przekształcenie zużytego płaszcza w mini-ogródek. Info: www.equilicua.com

Polskie Torby Współczesne HO::LO
To jeden z pierwszych polskich projektów, wykorzystujących banery i plandeki reklamowe do szycia toreb, piórników i okładek na notesy. Niepotrzebne banery zamiast lądować na wysypiskach, zyskują "drugie życie". Powstają torby w pojedynczych egzemplarzach, a ich właściciele mają szansę zamanifestowania sprzeciwu wobec degradacji środowiska i nadmiaru materiałów reklamowych. Info: ho-lo.pl

Meble z zakrętek
Polietylenowe zakrętki to niezwykle wytrzymały i odporny na uszkodzenia materiał, który jest łatwy w obróbce i nie wymaga zaangażowania wysokiej technologii. Przy budowaniu mebli, które powstają pod kierunkiem Tomasza Wójcika, projektanta i wykładowcy ASP Kraków, przydaje się znajomość zasad geometrii i matematyki. Studenci wykorzystują także metody projektowania czerpiące z bioniki, zajmującej się badaniem organizmów biologicznych i wykorzystywaniem "naturalnych" mechanizmów w konstruowaniu urządzeń technicznych. Plastikowe zakrętki w zestawieniu z metodą i sposobami ich połączeń tracą swój śmieciowy rodowód. Info: www.wytwornia21.plwaw.asp.krakow.pl

Recyklingowe meble, projket: Malafor
Fotel IN (kolekcja Blow) jest zrobiony z worków składających się z dwóch warstw papierowych i warstwy plastikowej w środku. Aby go używać, wystarczy nadmuchać worki. Mebel łatwo się składa, bez powietrza wszystkie jego elementy są płaskie, dlatego jest wygodny i niedrogi w transporcie. Papier użyty do jego produkcji pochodzi w 100% z recyklingu i łatwo wymienić wierzchnie pokrycie. Gazetownik (seria Pipe Line) to przykład niekonwencjonalnego spojrzenia na materiały. Do jego stworzenia wykorzystano rury wodociągowe, które połączone ze sobą tworzą stolik kawowy z funkcją przechowywania magazynów. Info: www.malafor.com

Zdrowy Przedszkolak - Kampania na rzecz naturalnej diety w przedszkolu, inicjatorzy kampanii: Emilia Lorenc, Fundacja "Instytut Medycyny Integracyjnej" i Alicja Szwinda-Dyrda, portal Dzieci są ważne
Twórczyni kampanii oraz grono moderatorów z różnych miast organizują warsztaty, służą pomocą teoretyczną i praktyczną, przedstawiają konkretne przepisy. Wychodzą z założenia, że posiłki złej jakości, wysokoprzetworzone nie służą rozwojowi dzieci i zwiększają ryzyko w wieku dorosłym. Dlatego przekonują, że z produktów naturalnych można przygotować proste i tanie potrawy, które wspieraja zdrowie i rozwój dzieci. Promują m.in. sezonowe, lokalne warzywa i owoce. Kampania rozpoczęła się niemal rok temu. Od tego czasu ponad 7 tys. osób podpisało petycję na rzecz poprawy jakości posiłków podawanych w przedszkolach. Info: zdrowy przedszkolak.org

Mydło JooSoap, Aalto Univeristy
Zaczęło się od studenckiego projektu, dzięki któremu zużyty olej spożywczy jest przerabiany na ekologiczne mydło. Metoda nie jest skomplikowana, więc można ją stosować w domu. Mydło wykonane z zużytego oleju spożywczego jest przyjazne dla środowiska, wolne od konserwantów i sztucznych barwników. Nie zostawia więc szkodliwych substancji chemicznych w instalacji wodnej. Projekt jest cały czas rozwijany, a studenci Aalto Univeristy udostępniają innym recepturę wytwarzania mydła w domu. Info: joosoap.wordpress.com

Fiat Mio - elektryczny pojazd miejski
"Jak miałby wyglądać idealny miejski samochód?" – zapytano za pośrednictwem strony internetowej potencjalnych użytkowników. 2 miliony osób ze 160 krajów wpisało ponad 10 tysięcy pomysłów. I tak zrodziła się koncepcja Fiata Mio (z j. włoskiego "mój"), samochodu przyszłości. Elektryczny pojazd miejski jest wyposażony w cztery silniki (po jednym na każde koło) oraz pojemne akumulatory. Na dachu zainstalowano panele  słoneczne, dzięki którym w trakcie dnia pojazd może doładować swoje baterie. Wszystkie informacje dotyczące samochodu i warunków jazdy są wyświetlane na panelu komputera pokładowego. Jego prototyp został zaprezentowany na Sao Paolo Motor Show w 2010 roku. Info: www.fiatmio.cc

Elektroniczne karty miejskie
Coraz więcej polskich miast rezygnuje z papierowych biletów np. autobusowych na rzecz elektronicznych kart miejskich. Dzięki temu zmniejsza się zużycie papieru, a bilety zaraz po podróży nie trafiają do kosza. System elektronicznych kart miejskich pozwala monitorować ruch pasażerki i racjonalnie dostosowywać liczbę i wielkość pojazdów obsługujących określone trasy. Karty są też wykorzystywane jako elektroniczne portmonetki, można nimi opłacać parkingi i wstępy do miejskich obiektów. Coraz częściej karty można doładowywać za pośrednictwem Internetu.

MUJI
MUJI narodziło się w Japonii w 1980 roku. Nazwa jest skrótem japońskiego określenia "Mujirushi" (bez marki) "Ryohin" (wysoka jakość). Liczy się jakość, funkcja i prostota, a nie marka, opakowanie czy dekoracja. MUJI ma świadomość odpowiedzialności za wszystko, co wytwarza. Dlatego wiele oferowanych produktów opiera się na systemach modułowych, jest zrobionych z materiałów z recyklingu, naturalnych, organicznych lub ulegających biodegradacji. Równie proste są ich opakowania, bez zbędnych nadruków, łatwe do przetwarzania. Firma współpracuje z producentami z małych społeczności, wspierając tradycyjne rzemiosło i pomagając rozwijać zrównoważony miejscowy biznes. Info: www.muji.com.pl

Well Done
Zaczęło się od warsztatów z udziałem studentów z Polski i Izraela, potem były kolejne, a następnie  konkurs "Zaprojektuj Dobrą Rzecz". Uczestnicy mieli za zadanie wymyślić wzory produktów możliwych do wytworzenia w warsztatach prowadzonych przez Fundację Rozwoju Przedsiębiorczości Społecznej "Być Razem", które pomagają bezrobotnym  powrócić na rynek pracy. Wybrane projekty są produkowane i sprzedawane jako marka Well Done. To przedmioty, które cechuje proste wzornictwo. Wykonane są z naturalnych materiałów i wzbudzającą pozytywne emocje, mogą być oryginalnym pomysłem na prezent, ale też faktycznie służyć swoim właścicielom. Info: www.welldone.co

System identyfikacji wizualnej Gospodarstwa Ogrodniczego Łęgajny, projekt: Monika Ostaszewska-Olszewska (MooStudio), Zofia Konarska i Katarzyna Minasowicz (sudio Para-Buch)
W jego skład wchodzą m.in. logo nawiązujące do pieczęci z ilustracyjnym symbolem pomidora, elementy graficzne inspirowane pnączami krzewu pomidorowego oraz system opakowań i metek, ułatwiających prace magazynierom i dostawcom. Tradycyjny wizerunek marki jest podkreślany przez zastosowanie naturalnych materiałów jak: filc, bawełna, papier z recyklingu, karton. Opakowania są tak wymyślone, że można je układać jedne na drugich, niczym klocki. Ułatwia to ich transport i przechowywanie. Większość wydruków na kartonach jest dwukolorowych. Opakowania są na tyle atrakcyjnie, że są używane do eksponowania towaru. Projekt zdobył Red Dot Award 2012 w kategorii Communication Design. Info: www.para-buch.pl, www.monikaostaszewska.com

Oświetlenie dynamiczne, Philips
Oświetlenie pochłania 19% światowej elektryczności. Zmiana mało wydajnych źródeł światła na ekologiczne alternatywy zmniejsza zużycie energii, redukuje emisję dwutlenku węgla i obniża koszty. Nowoczesne rozwiązania poprawiają też jakość światła, co korzystnie wpływa na warunki pracy na przykład w biurze. Dynamic Lighting naśladuje  dynamikę naturalnego światła,  dzięki płynnym zmianom jasności i ciepła barw. To elastyczne rozwiązanie pozwala użytkownikom dostosowywać oświetlenie do typu wykonywanej pracy i indywidualnych upodobań. Info: www.lighting.philips.pl

Lampa LATRO, projekt: Mike Thompson
Koreańscy i amerykańscy naukowcy odkryli, że komórki roślinne podczas fotosyntezy wytwarzają niewielkie ilości energii elektrycznej. To zainspirowało projektanta do stworzenia lampy, która "kradnie" energię algom morskim (z łac. Latro to złodziej). Urządzenie potrzebuje jedynie światła słonecznego, dwutlenku węgla i wody, aby algi mogły przeprowadzać proces fotosyntezy. Użytkownik lampy musi do szklanej komory wdmuchnąć powietrze i w ten sposób dostarczyć dwutlenku węgla. Dodatkowy otwór w obudowie służy do uzupełniania wody oraz emisji tlenu, powstałego w wyniku fotosyntezy. Wytworzona w ciągu dnia energia gromadzi się w akumulatorze, dzięki czemu lampa może świecić w nocy. Info: www.miket.co.uk


 




Pliki do pobrania